!! Irish / Gaeilge HL ... predictions, guesses, discussion ...

DarraghF197 wrote: »

I have three essays ready to be learned off, might do another.

Coras oideachas
Suiomhanna soisialta
Coiriulacht in Éirinn

Others that I think might come up include terrorism and maybe the environment.

RoRo979 wrote: »

woops file to big to attach, effort of getting an email im sure you just want it now so will send it on this.

An Córas Oideachas
I 1906 nuair a bhunaigh Padraig mac Piaras a chuid scoileanna, an aidhm a bhí i gceist aige ná oideachas saor, Gaelach a chur ar fáil do gach cáilín agus buachaill Éireannach gan an bhrúidiúlacht. Nuair a dhéanaim macnamh ar seo anois, imíonn m’intinn ar strae, ag smaoineamh ar cad a cheapfadh an Piarsach faoin gcóras Oideachais sa lá atá inniu ann. Tá sé intuighte go bhfuil fadhbanna i ngach réimse den chóras ó thus ama ach ar ndóigh tá siad ag dul in olchas lá i ndiaidh lae mar gheall ar an gcúlú ecanamaiochta atá ar siúl faoi láthair.
An phríomhfhadhb a bhí againn ó thaobh oideachais de ag tús an fhichiú haois ná nach raibh dotháin airgid nó scoileanna ar fáil chun freastaíl ar óige na tíre. Ni raibh luach ar an oideachas ionnas go rabhthas buartha faoi mháireachtáil in ionad ag léamh Shakespeare nó ag foghlaim na Gaeilge. Bhí cuid is mó den tír neamhliteartha agus ní raibh suim acu é a ceartú. Afach le teacht na Soarstáite,tháinig feabhas ar an suíomh agus bhí gluaiseacht láidir i dtreo an oideachais sna fichidí. Nuair a chruthaíodh sprioc aois arb féidir le daltai an scoil a fhágáil, bhíothas ag díriu ar an litearthacht, chun ionannas agus tuairimí cearta thabhairt do mhiuntir na tíre.
Cé nach raibh caoga faoin gcéad de scoláiri i lár na haoise ag freastáil ar choláiste tríú léibheal, ar a laghad, bhí siad in ann a n-ainmneacha a scríobh agus forim a líonadh amach. Le teacht saibhreas na tíre sna hochtóidí agus sna nóchóidí, tháinig feabhas ollmhór ar chursaí oideachais agus samhlaíodh gurb é an rud is tabhachtaí chun an tír agus a muintir a fhobairt. Cruthaíodh achmháinní breise, tháínig méadú ar scoileanna de ghach saghas; Gaelscoileanna san áireamh agus bhí córas iontach san áireamh i gcomhair daoine míchumasacha nó daltaí le tréithe speisialta san oideachais. Ach i ndeireadh na dála, cosnaíonn na rudai úd airgead. Bhí an t-airgead seo le fáil in am na flúirseachta ach anois le cúlu inár measc, tá easpa airgid agus tá an córas oideachais ag fulaingt.



Tá ocht scoil caoga sa stáit agus gach bliain, íocann an Rialtas leath agus seachó seacht milliún euro orthu. Le blianta anuas thug an Rialtas tacaíocht do scoileanna nua bhunaithe agus achmhainní breise do na Roinne difriúla, anios afach toisc go bhfuil an tír i gcrúachas, tá cosc ar an airgead, tá siad ag gearradh siar na hinfheistíochta agus ag cur níos mo cánach ar na múinteoirí. Chomh maith leis seo bhíothas ag caint faoi tháilli a thabhairt do daltaí triú léibheal, buiochas le Dia nár tharla sé, shamhlófaí go bhfuil an rialtas ag iarraidh go mbeadh óige na tíre go léir ag dul ar imirce-arís!
Leis sin ráite, tháinig conspóid chun cinn nuair a fograíodh go bhfuil athrú ag teacht ar an gcúrsa don Teastas shoisearach i mbliana. Gan tasc ná tuairisc thainig na hathruithe isteach agus tá ar ghach dul duine cloí leo. An deachtóireacht atá againn mar ní fheicim an daonlathas. Bhí an tír trína chéile mar gheall orthu siúd ach mar is gnáth níor éist an Rialtas. Táthar ag caint faoi chúrsa nua don Ardteist le blianta anuas mar is féidir a admháil nach n-óireann an cúrsa atá againn do ghach duine. Gach bliain bíonn cónspóidí ar siúl faoi agus bíonn an iomarca brú ar daltaí, is comortas atá ann go macánta. An gá dom tagairt a dhéanamh ar an bpraiseach a tharla le linn an scrúdú Bhearla cúpla bliain o shinn? Cruthaíodh cíor thuathail mar gheall ar bhotún a rinneadh ó thaobh na páipear de agus leis an seafóid sna méan cumarsáide bhí gach dalta ardteistiméireachta thar a bheith buartha faoi. Dá mbeadh méasúchán leanúnach ar siúl ní bheadh an suiomh chomh dona sin.
Ag diriú ar na heachtraí thuas luaite agus na leathanta thart, cad atá i ndán dúinn agus don chóras sa tír seo? Muna bhfuil airgead, tá sé cinnte go mbeidh na daltaí ag fulaingt. De réir an seanfhocail is í Éire tír na nOllamh agus na Naomh, ach gan oideachas ceart ní bheidh níos mó Ollaimh sa tír, ach daoine atá brean den a gcuid guthanna néamhcloiste agus brean den Rialtas nach n-éisteann leo.